Potargani w wolności

W dziwny sposób splotły mi się dwie ostatnio przeczytane książki „Potargana w miłości” o Agnieszce Osieckiej i „Sztuka wolności” o Wojtku Kurtyce. Pozornie dwie postacie, z różnych światów, a jednak bardzo podobne – wędrujące własną drogą, w poszukiwaniu wolności i tę wolność traktujące w kategoriach Sztuki.

O książce Uli Ryciak, „Potargana w miłości”, napisano już wiele i nie ma wątpliwości, że to świetna książka. Autorka przeszukuje zakamarki przeszłości, by przywołać postać Agnieszki, z Jej blaskami i cieniami. „Strażniczka własnej wolności” to mój ulubiony cytat, który włączyłam na stałe do swego słownika (i pomyślałam: nie bez powodu, mam na imię Agnieszka, na cześć sławnej imienniczki…). Książka pisana z miłością, akceptacją, ciekawością, pięknym językiem, błyskotliwie i z poczuciem humoru. Czegóż można chcieć więcej od biografii?!

Wojtek Kurtyka to również „strażnik własnej wolności” i idol każdego wspinacza (kwantyfikator wielki użyty z premedytacją!). Przez lata bardziej sławny na świecie niż w PL. Może dlatego, że od pewnego momentu,  wspinał się prawie wyłącznie z zagranicznymi partnerami, a może dlatego, że szedł „równolegle i pod prąd” głównego nurtu polskiego himalaizmu.  Wyrażał się przez sztukę, czyli rysowanie pięknych linii na największych skalnych i lodowych ścianach. Swoje życie prywatne chronił i w książce również proporcje: wspinanie/życie osobiste/biznes, są zachowane: 98/1/1. To wielka zaleta.

Zachwyca mnie bezpośrednia narracja. Bernadette pisze o swoim bohaterze z uśmiechem, a on nazywa ją „dobrą wróżką”

Piękną klamrą spinającą historię, jest nagroda Złotego Czekana. Od korespondencji  w roku 2009 opowieść się zaczyna i kończy w 2016. A pomiędzy tymi datami poznajemy „człowieka metafizycznego”, artystę i perfekcjonistę. Może trochę w nim mało „człowieka fizycznego”, ale cóż jest przecież artystą, ma więc prawo do kreowania („Krea” z Chińskiego Maharadży ) w tym kreowania siebie samego.

Jedyne co trochę (mnie) uwierało przy czytaniu, to tłumaczenie i redakcja. W wywiadzie zatytułowanym: „Polska mi się nie nudzi, ciągle się jej uczę”, udzielonym przez Bernadette Mcdonald, Jagodzie Mytych i umieszczonym na blogu https://goryksiazek.pl/, Bernadette mówi:

Myślę, że powinnaś podkreślać na swoim blogu, jak ważne jest dobre tłumaczenie, jeśli książka oryginalnie nie była po polsku, lub w przypadku książek polskich – jak ważny jest proces redagowania. Po napisaniu książka powinna być redagowana, redagowana i jeszcze raz redagowana aż do momentu, gdy efekt finalny będzie bardzo dobry.

i … tego niestety znowu zabrakło w polskim wydaniu „Sztuki wolności”. Tłumaczenie jest dość chropowate, choć należy podkreślić z uznaniem, że „slang branżowy” używany jest bez zarzutu (miejscami bym powiedziała wręcz zbyt gorliwie), natomiast wkradło się sporo błędów językowych i gramatycznych, które nawet moje „dyslektyczne oko” widzi (a to już niedobrze).

Mimo tych redakcyjnych niedociągnięć, książkę zdecydowanie polecam. Przeczytałam ją „jednym tchem” i zostanie ze mną na długo, podobnie jak podziw dla dokonań Wojtka Kurtyki i szacunek dla Bernadette McDonald za jej „odczarowanie” (albo „zaczarowanie”) jego postaci. Mało tego, po lekturze tej książki, z pewnością sięgnę po inne książki Bernadette, bo jakoś jej … zaufałam.

Ula Ryciak: Potargana w miłości. O Agnieszce Osieckiej. Wydawnictwo Literackie. 2015

Bernadette McDonald: Kurtyka. Sztuka wolności. Wydawnictwo Agora. 2018